Według konstytucji Światowej Organizacji Zdrowia przyjętej w 1949 r. zdrowie psychiczne to pełny dobrostan fizyczny, psychiczny i społeczny człowieka. Najprościej rzecz ujmując, jest to poczucie takiej harmonii wewnętrznej, która skutkuje budowaniem harmonii w relacjach z rzeczywistością zewnętrzną, co wyraża się w jak najpełniejszym rozwoju intelektualnym, emocjonalnym, społecznym i dobrą, czyli generującą jak najmniej cierpienia adaptacją osoby w otaczającym ją świecie.
Psychiatra
Lekarz medycyny ze specjalizacją psychiatryczną pomagający w stanach cierpienia psychicznego i pogorszonego funkcjonowania poprzez diagnozę i leczenie technikami medycznymi (np. farmakologia) zaburzeń i chorób psychicznych.
Psycholog
Psycholog to absolwent studiów psychologicznych, który przy wykorzystaniu istniejącej wiedzy i narzędzi empirycznych zajmuje się badaniem i opisywaniem procesów psychicznych, mechanizmów i praw rządzących zjawiskami psychicznymi oraz zachowaniami człowieka w relacjach z otaczającą rzeczywistością.
Psycholog prowadzi konsultacje, podczas których przy użyciu dostępnej sobie wiedzy i narzędzi dokonuje wstępnej oceny stanu pacjenta ze względu na przyjęte normy. W największym uproszczeniu można powiedzieć, że psycholog zajmuję się tym, co zalicza się do obszaru „normy”, „zdrowia” i „rozwoju”. W tym zakresie udziela porad, jeśli są wskazane, a w przypadku ustalenia „odchyleń od normy”, kieruje do właściwych dla danego pacjenta specjalistów.
Nie zajmuje się psychoterapią.
Psycholog kliniczny
Zajmuje się diagnozowaniem i opisywaniem zdrowia psychicznego człowieka rozumianego w kategoriach normy i patologii z wyraźnym przesunięciem akcentu w kierunku patologii czyli psychopatologią człowieka z perspektywy nauki, jaką jest psychologia.
W obszarze zainteresowań psychologii klinicznej znajduje się też stres i sytuacje kryzysowe, które nie mieszczące się w ramach klasycznie rozumianej psychopatologii. Zajmuje się również wpływem czynników psychologicznych na powstawanie i przebieg chorób (psychicznych i somatycznych), a także wpływem choroby na stan psychologiczny człowieka.
Nie zajmuje się psychoterapią.
Psychoterapeuta
W związku z rozumieniem psychoterapii jako metody przywracającej zdrowie lub łagodzącej chorobę osoby stosujące ją muszą posiadać właściwe przygotowanie zawodowe. Nie jest psychoterapeutą ani lekarz, ani psycholog z elementarnym wykształceniem. Aspirować do tego zawodu mogą osoby, które ukończyły studia humanistyczne, społeczne, medyczne i podjęły specjalistyczne kształcenie psychoterapeutyczne w jednej ze szkół psychoterapii, trwające 4 lata, spełniając wszystkie jej wymogi.
Odrębność tego zawodu najlepiej ilustruje Deklaracja Strasburska Psychoterapii z 1999 roku. Oto jej treść:
- Psychoterapia jest niezależną dyscypliną naukową, praktykowaną jako niezależny, wolny zawód.
- Szkolenie w psychoterapii przebiega na zaawansowanym, kwalifikowanym poziomie naukowym.
- Gwarantuje się i zabezpiecza różnorodność podejść psychoterapeutycznych.
- Pełne szkolenie psychoterapeutyczne obejmuje teorię, self-experience oraz praktykę pod superwizją oraz odpowiednią wiedzę o innych metodach psychoterapeutycznych niż to, w zakresie którego odbywa się kształcenie.
- Do szkolenia w psychoterapii droga wiedzie poprzez rozmaite wykształcenie początkowe, w szczególności poprzez nauki humanistyczne i społeczne.