Terapia psychodynamiczna zajmuje się poznaniem rzeczywistości wewnętrznej pacjenta jako wytworu jego aktywności umysłowej i psychicznej. Poznanie to dotyczy obrazu tej rzeczywistości, związanych z nią emocji i zachowań. Rzeczywistość ta jest zmienna w czasie, jest dynamiczna. Opiera się na faktach mentalnych – częściowo uświadamianych, a częściowo nie. Ujawnia się w relacjach społecznych poprzez komunikację werbalną i niewerbalną zawierającą symbolikę kulturową, którą terapeuta odczytuje dzięki wiedzy teoretycznej, intuicji i empatii.

Poznania pacjenta dokonuje się w dialogu terapeutycznym budowanym zgodnie z zasadami psychoanalizy, w którym to terapeuta bada w głównej mierze zjawisko przeniesienia i przeciwprzeniesienia. Zdobyta w ten sposób wiedza jest odnoszona do teorii, dzięki czemu obraz pacjenta może być rozumiany i konceptualizowany.

Rozumienie rzeczywistości intrapsychicznej pacjenta dokonuje się w oparciu o pojęcia operacyjne, takie jak: konflikt i deficyt wypełniane treścią mechanizmów obronnych i relacji z obiektami wewnętrznymi i zewnętrznymi.

Celem terapii jest poszerzenie świadomości pacjenta o treści, które wcześniej znajdowały się w przestrzeni nieświadomej, co skutkuje przywracaniem zdrowia.

Etykę psychoterapeuty psychodynamicznego uznajemy za pochodną etyki lekarza.